Türkiye’de çok sayıda üniversite bulunuyor. Öğrenciler; lisans eğitimi alabilmek adına farklı üniversiteler arasından tercih yapma şansına erişiyorlar. Boğaziçi Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi ve daha birçok üniversitenin ülkemizi uluslararası alanda en iyi şekilde temsil ettiğini söyleyebiliriz. Ancak, Türkiye’deki üniversiteler; bilhassa bilimsel araştırmalar hususunda ciddi eleştirilere maruz kalıyor. Bir başka deyişle, akademik araştırmaların yetersiz kaldığı iddia ediliyor.
Lisans eğitimini bitiren öğrenciler; istedikleri takdirde iş hayatına atılabilirler. Bunun yanı sıra, yüksek lisans ile kendilerini geliştirmeyi de tercih edebilirler. Ancak, yüksek lisans eğitimine başlayanların önünde ciddi engeller vardır. Akademik kariyerin neredeyse her aşamasında zorluk yaşayan öğrencilerin başarılı işler yapmaları zannedilenden daha zordur. Özellikle bilimsel araştırma sürecinde can sıkan türden zorluklar ile karşılaşılır. Atıf programları; akademik araştırmalara pratiklik kazandırır.
Mendeley
Akademik kariyer yapacak insanların aklında atıf programları ne işe yarar sorusu bulunuyor. Her şeyden önce, bu programların bilimsel çalışmaları daha kolay hale getirdiğini söylemek gerekir. Bazı öğrenciler; referans gösterme ve kaynakça kullanımı gibi akademik kariyer adına hayati önem taşıyan hususlarda zorlanırlar. Öğrenciler; atıf programları sayesinde farklı referans sistemlerinde atıf yapma şansına erişirler. Bunun yanı sıra, hem atıflarda hem de kaynakçalarda otomatik düzenleme yaparak başarıya ulaşabilirler.
Mendeley; en çok kullanılan atıf programları arasında ilk sıralarda yer alır. Popülerliği Türkiye ile sınırlı değildir. Tahmin edebileceğiniz gibi yurt dışında da oldukça popülerdir. Bilimsel araştırma hazırlayanların daha kolay bir şekilde kaynakça yazabilmelerini mümkün kılar. Akademik sosyal ağ olarak kullanılabilmesi de ciddi bir avantajdır. Bunun yanı sıra, Mendeley’in sahip olduğu diğer özellikler şu şekilde özetlenebilir:
- Kaynak yönetimi ve düzenlemesi gibi hususlarda son derece gelişmiştir.
- Word eklentisinin varlığı ciddi bir avantajdır. Bu sayede, çok daha rahat ve pratik bir kullanım vaat eder.
- Kullanıcılarına PDF dosyaları üzerinde çalışma imkanı verir.
- İstenildiği takdirde PDF dosyaları da eklenebilir.
- Farklı referans sisteminde kaynakça ve atıf eklenebilme özelliği mevcuttur.
- Kullanıcılar; kendi dijital kütüphanelerini oluşturarak Mendeley’i kişiselleştirebilirler.
EndNote
Atıf programı arayışında olanlar için en iyi seçeneklerin başında EndNote gelir. Diğer atıf programlarına kıyasla daha kullanışlıdır. Hem hızlı hem de son derece basit arayüzünün varlığı ile dikkat çeker. İlk kez atıf programı kullanacaklar için idealdir. Türkiye’deki öğrenciler tarafından çok fazla tercih edilir. EndNote ücretli bir program olsa da bağlı olunan üniversitenin erişim olanağı olduğu takdirde herhangi bir sorun yaşanmaz. Bunun yanı sıra, EndNote özellikleri şu şekilde özetlenebilir:
- Doğrudan makale arama imkanı sunması ciddi bir avantajdır. Bu sayede, bilimsel araştırma yapanların birden çok makaleyi okuyarak kendilerini geliştirmelerini mümkün kılar.
- Word otomatik eklentisinin olması sayesinde kullanım kolaylığı vaat eder.
- Tıpkı Mendeley gibi kullanıcının istediği referans sisteminde atıf yapmasını mümkün kılar.
- PDF reader olarak kullanılması ve yine Mendeley gibi PDF dosyaları üzerinde çalışma imkanı vermesi söz konusudur.
- Kullanıcılar; kendi dijital kütüphanelerini oluşturarak çok daha verimli bir şekilde çalışma şansına erişirler.
Zotero mu Mendeley mi?
Yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin aklında Zotero mu yoksa Mendeley mi sorusu yer alıyor. Tarafsız bir göz ile bakıldığında bu soruya Mendeley cevabı verilebilir. Zotero; her ne kadar referans gösterme konusunda bir adım öne çıkıyor olsa da bazı eksiklikleri vardır. Birçok kişiye göre Zotero; Mendeley ve EndNote kadar gelişmiş değildir. Bu yüzden, bu programı tercih edenlerin sayısı daha azdır. Ayrıca, Zotero; hem PDF Reader hem de PDF üzerinde not alma şansını sunmaz. Bu durum; Zotero’nun Mendeley’e kıyasla bir adım geride kalmasına sebebiyet verir.
Zotero; yalnızca ücretsiz bir program arayan ve yüksek lisans – doktora sürecine daha yeni başlayan kişiler için doğru bir seçenek olabilir. Ancak, daha detaylı ve kusursuz bir atıf programı arayanlar için en iyi seçenek hiç kuşkusuz Mendeley olacaktır.
Zotero Nedir?
Zotero; Mendeley ve EndNote gibi popüler atıf programları arasında yer alır. Ancak, Zotero’yu özel kılan birtakım detaylar mevcuttur. Son derece popüler bir atıf programı olması kesinlikle boşuna değildir. Bilhassa referans gösterme gibi öğrencilerin çok zorlandığı bir konuda onlara olabilecek en iyi yardımı yapması ile öne çıkar.
- Zotero; harika bir program olmasına ek olarak ücretsiz oluşuyla da dikkat çeker.
- Açık kaynak kodlu oluşu önemli bir detaydır.
- EndNote gibi son derece basit ve kullanışlı bir arayüzü vardır.
- Türkiye’nin en popüler atıf programlarının başında gelir.
- Bilhassa atıf programı kullanmaya yeni başlayacak kişilere hitap eder.
- Yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin dostudur.
- Word eklenti desteği sağlayarak farkını ortaya koyar. Kullanıcılar; Word dosyaları üzerinde de rahat bir şekilde çalışırlar.
- Dijital kütüphane kurma şansını sunar.
- Tıpkı Mendeley ve EndNote gibi kullanıcının istediği referans sisteminde atıf ve kaynakça ekleyebilmesini sağlar.
- Araştırma sonucunda elde edilen verileri internet üzerinden doğrudan aktarma şansını sunar.
- Her ne kadar harika bir program olsa da Mendeley ve EndNote atıf programlarına kıyasla birtakım eksiklikleri vardır. Örneğin, PDF Reader ve PDF üzerinde not alma şansını sunmaz. Bu durum; bir dezavantaj olarak hanesine yazılır.
Bibme
Alıntı sürecinin zahmetli olduğunu ifade etmek gerekir. Arayüzü kullanışlı değildir. Bilhassa ana sayfada çok sayıda reklamın olması bir dezavantaj olarak kendisini gösteriyor. Kullanıcıları bu reklamlara tıklamak adına zorlamaları eksi olarak hanelerine yazılıyor. Yine de olumlu özellikleri olduğunu da söylemek gerekir. Kullanıcılar; alıntı yapmadan evvel kapsamlı bir adım listesi ile karşı karşıya gelirler. Ancak, bu sayede, en doğru ve mümkün referansı bulma şansına erişirler.
Bibme; kullanıcılarına Word eklentisi de sunar. Bu sayede, kullanıcıların dokümanlarını en iyi şekilde kaydetmeleri mümkün hale gelir. Web sürümü kısıtlı özelliklere sahiptir. Daha çok imkandan faydalanmak isteyenlerin Premium sürümü kullanmaları şarttır. Premium sürüm; hem kaynakça hem de intihal kontrolü açısından avantajlıdır. Çeşitli kaynak türlerinin yanı sıra ücretsiz oluşu da Bibme’yi öne çıkaran detaylar arasında yer alabilir.
Citation of Me
Bir diğer adı CiteThisForMe olmakla beraber oldukça iyi bir atıf programıdır. Türkiye’de pek popüler değildir. Uluslararası alanda çok fazla tercih edilir. Çok sayıda artısı vardır. Birçok atıf stilinin olması ciddi bir avantajıdır. Bunun yanı sıra, hem web sürümü hem de mobil uygulaması mevcuttur. Ücretsiz bir atıf programıdır. Ayrıca, programdan faydalanmak isteyenlerin kayıt olmaları zorunlu değildir.
Citefast
Beş üzerinden üç almayı hak eden bir alıntı programıdır. Kullanıcılar; internet sayfaları, kitaplar ve hatta DVD’ler dahil olmak üzere çok sayıda kaynaktan alıntı yapma şansına erişirler. Ayrıca, referans oluşturma sürecini zevkli hale getirir. Ekranın sağ kısmından referansları görüntüleme şansını sunar. Otomatik ve manuel referans oluşturma seçeneği vardır. Diğer alıntı programlarına kıyasla daha az alıntı stili sunar. Ücretsiz olsa da yalnızca web versiyonunun oluşu bir dezavantajdır.
Docear
Referans ve alıntı yönetimi gibi hususlarda işe yarayabilecek bir programdır. Windows, Mac ve Linux bilgisayarların her birisinde sorunsuz bir şekilde kullanılır. Resmi kullanım kılavuzu işe yarar. Bu sayede, ilk kez programı kullanacak olanların işini kolaylaştırır. PDF özelliği beklentileri karşılar.
Birçok kişi; Docear ile Mendeley’i ya da Zotero’yu kıyaslar. Ancak, her ikisine kıyasla farklı özelliklere sahiptir. Yine de Mendeley ve Zotero’ya kıyasla daha az tercih edildiği de bilinen bir gerçektir. Bunun yanı sıra, ücretli bir uygulamadır. Araştırma yapmak, bilgileri organize etmek ve makale yazmak isteyenler için en iyi seçeneklerden birisidir.
Citation Machine
Türkiye’de çok az kullanılan atıf programları arasındadır. Alıntı yapmak isteyenler için faydalı özellikleri bünyesinde barındırır. Kaynakça arayışında olanların işine çok yarayacak bir programdır. Doğru bir şekilde atıfta bulunmayı ya da alıntı yapmayı mümkün kılar. Atıf programı olarak kullanılmasının yanı sıra intihal denetleyicisi olarak da farklı bir işleve sahiptir. Bunun yanı sıra, iyi bir dilbilgisi denetleyicisidir. Avantaj ve dezavantajları şu şekilde özetlenebilir:
- Kullanışlıdır.
- Dilbilgisi denetleme bakımından faydalıdır.
- Ücretli sürümünde intihal denetleyicisi vardır.
- Yalnızca İngilizce kullanımının olması ciddi bir dezavantajdır. Bu durum; Türkiye’deki yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin işini zor hale getirir.
- Citation Machine hakkında bilgi bulmak son derece zordur. Hatta, internette uygulamaya dair inceleme yoktur.
- Ücretsiz sürümü kullanıcılara neredeyse hiçbir şey vaat etmez.
Sonuç olarak, Mendeley, EndNote veya Zotero gibi seçenekler varken tercih edilmesi mantıklı değildir.