Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED), geçtiğimiz Pazartesi günü yaşadığımız Kahramanmaraş depremiyle alakalı bir rapor yayınladı. 1999’da Düzce Gölcük’te yaşanan Marmara Depremi’nde elde edilen verilerin kullanıldığı bir metodoloji üzerinden ilerleyen kurum; depremin getireceği sonuçlara dair tahmini bir rakama ulaştı. “2023 Kahramanmaraş Depremi Afet Durum Raporu” ismiyle yayınlanan raporda; 72 binden fazla insanın hayatını kaybetmiş olacağı ve 84 milyar dolarlık maddi zararla karşılaşılacağı öngörüldü.
Raporun ilk bölümlerinde verilen bilgilerde, 1999’da yaşanan Marmara Depremi’nin oluşturduğu kayıp da açıklanmakta. 18 bin 373 kişinin hayatını kaybettiği 1999 depreminde, dönemin dolar kuruna göre yapılan hesapta 18 milyar dolarlık bir kayıp olduğu da tespit edildi. Aynı verileri ortaya çıkaran metodolojiyle 2023 depremini hesaplayan TÜRKONFED; bu depremde ise 72 bin 663 can kaybı ve 84,1 milyar dolar maddi kayıp öngördü. Tüm Türkiye’yi derinden etkileyen bu kaybın, ekonomik olarak da derin sonuçlarının olacağı işaret ediliyor.
Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, Gaziantep, Osmaniye gibi illeri derinden etkileyen depremin; 3 farklı hasar kalemiyle 84,1 milyarlık zarara yol açacağı belirlendi. En büyük zarar kaleminin konutlardan ortaya çıktığı belirtildi. 70,75 milyar dolarlık konut zararı olduğuna değinen TÜRKONFED raporu; milli gelir ve iş gücü kayıplarının tahmini rakamlarını da okuyucuyla paylaştı. 10,4 milyar dolarlık milli gelir kaybı ve 2,91 milyar dolarlık iş gücü kaybı yaşanacağını açıklayan rapor; afete maruz kalan illerin ihracat rakamlarında 15 milyar dolarlık bir düşme yaşanabileceği öngörüsünü de paylaştı.
Bütçe Açığı ile Milli Gelir Arasındaki Açık, Depremle Birlikte Daha Da Artabilir!
TÜRKONFED’in hazırladığı raporda, merkezi yönetimin gelirlerinde oluşacak azalmanın rakamlarına da yer verildi. 2023 yılı için beklenen cari açık rakamının 659,6 milyar TL olduğunu belirten TÜRKONFED raporu; şartların olumsuz yönde ilerlemesi sonrasında bu rakamın 1 trilyon TL civarını göreceğini aktardı. Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 5,5’ine tekabül edeceği düşünülen bu açığın; yıl içerisinde merkezi hükümet ve pek çok kamu kuruluşuna zor anlar yaşatmasına kesin gözüyle bakılıyor.
Depremin ilk haftası sonunda hazırlanan rapor içerisinde; TÜRKONFED yetkililerinin ekonomiye dair bilim çerçevesindeki önlem planları da yer almakta. Dört maddelik bir liste ile özetlenen önlemler, depremin etkisinin kısa bir sürede geçirilmesi adına son derece önemli unsurlar olarak yorumlanıyor.
TÜRKONFED’in deprem sonrası önerileri şu şekilde;
- Örnekleri bulunan 7,8 depremin ekonomik etkilerinin makroekonomik ve sosyo-ekonomik analiz boyutuyla ilgili ayrıntılı incelemeler yapılmalıdır. Etki analizleri doğru politikaların kurgulanmasında yardımcı olacaktır.
- Depremle ilgili yasal düzenleme ve kurumsal yönetim konuları gündeme alınıp “Depreme dayanıklı daha iyi bir şehir planlamasına doğru” örgütlenmelere fırsat verilmelidir.
- Deprem sonrası yeniden inşa ve ekonomik rehabilitasyon süreçlerinde piyasa ekonomisini de esas alan bir ekonomik gelişme yaklaşımı çerçevesinde konu ele alınmalıdır.
- İleriye yönelik yapılması gereken deprem riski ve ekonomik hazırlık çalışmalarında bilimsel yaklaşım ön plana çıkarılmalıdır.