Prof. Dr. Naci Görür’den Celal Şengör’e yanıt.
Asrın felaketi Kahramanmaraş depremlerinden 6 ay sonra Antalya, Bingöl, Malatya ve Diyarbakır’da 4’ten büyük depremler gerçekleşti. Bilim Akademisi Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, depremlerin Kahramanmaraş merkezli depremin neden olduğu artçılardan olduğunu ve bölgedeki artçıların süreceğini bildirdi. Görür, Malatya’daki depremin Doğu Anadolu fayı üzerinden gelmediğini belirterek, ‘yeni bir fay’ uyarısında bulundu.
Diyarbakır’da sıkışmaya bağlı olarak depremlerin ‘göreceli’ artışının beklendiğini ifade eden Görür, şu ifadeleri kullandı:
”6 Şubat depremleri sırasında levha hareketlerinde bir hızlanma gördük. Arap levhası, Avrasya’ya doğru hareket etti, arada Doğu Anadolu’yu sıkıştırdı. Doğu Anadolu sıkışınca, zaten orada sıkışma kökenli faylar mevcut. Bu sıkışmaya bağlı olarak, zaman zaman bu faylar kırılarak depremler üretirler. Doğu Anadolu gerçekten etkin bir deprem bölgesidir. Oluşan depremler sıkışma kökenlidir. Doğu Anadolu’nun Avrasya ile Arap levhası arasında sıkışmasına bağlı. 6 Şubat’ta Arap levhası ciddi olarak, miktar olarak fazla Avrasya’ya yaklaştığı için haliyle orada sıkışma da fazla oldu. Dolayısıyla da biz sıkışmaya bağlı depremlerin göreceli olarak artışını bekleyebiliriz. Nitekim o zaman onu öyle yorumladım. Diyarbakır’ı öyle algılamak lazım.
Şimdi Malatya’ya geldiğimiz zaman o 6 Şubat depremlerinin bir sonucu. Şimdi bu depremler, 6 Şubat’ta kendi depremi oluşturan faylarının kırılmayan kesimlerine veya komşu faylara stresi transfer ettiler. 6 Şubat’tan sonra orada mevcut olan o bölgede mevcut olan fayların stres alanları değişti. Stres alanları değişti demek o fayların içerisinde depremi kıracak kuvvetlerin miktarında değişiklik oldu. Kimisinde arttı, kimisinde azaldı. Şimdi, ona göre bizim bu son gördüğümüz Malatya depremleri muhtemelen bu stres transferinin bir tezahürü olsa gerek. Bu depremi artçı diye nitelendirdiler. Ben artçı olduğunu düşünmüyorum. Artçı deprem, büyük depremi oluşturan fay düzlemi üzerinde veya sistemi içerisinde olursa biz ona artçı deprem diyoruz. Halbuki Malatya’da son olan bu 4-5 depremler mevcut asıl depremleri oluşturan faya bağlı olarak oluşmuş faylar değil. Bunlar muhtemelen komşu faylar, bağımsız faylar dolayısıyla oluşan depremlerde bence yani bağımsız depremler.”
Prof. Dr. Naci Görür, Prof. Dr. Celal Şengör’ün beklenen Marmara depremi nedeniyle İstanbul’dan taşınacağına yönelik açıklamalarına ilişkin, şöyle konuştu:
Henüz daha biz İstanbul’u da depreme hazırlayamadık. İstanbullu da kendini depreme hazırlayamadı maalesef. Depreme hazırlık adına yapılanlar yapılmayanlardan çok daha az yani İstanbul çok büyük bir yüzdeyle depreme hazır değil. Celal’in burayı terk etmesinin nedeni Celal aslında halka bir farkındalık yaratmak nezdiyle onu söylemiştir. Zaten Türkiye’yi de terk etmiyor, hayatını bu ülkeye hizmet etmeye adamış bir bilim adamı. Mesela Celal isterse yurt dışında herhangi bir üniversitede çok rahatlıkla profesyonellik kadrosuna otururdu. Ülkesi için çalıştı, yüzlerce öğrenci yetiştirdi. Değerli bir bilim adamı. İstanbulluya dediği ‘Aklınızı başınıza toplayın, depremden sonra neler olacağının farkında değilsiniz. Bir an önce İstanbul’u depreme hazırlayın’ diye o uyarıyı yapmak için söylediği bir olay.
