İsrail-İran savaşında, kimyasal sızıntıya karşı yeterli ilacımız var mı! İyodin nedir, nasıl kullanılır, nerede bulunur?
İyodin ya da iyot tabletleri, radyoaktif maddelere maruz kalınmasıyla birlikte tiroitlerin bu maddeleri tutmasına engel olan bir bileşiktir. Peki, iyodin nedir, nasıl kullanılır ve nerede bulunur?
iyodin, solunum yoluna ve tiroite tutunan radyoaktif maddeleri önlemeye yarayan özellikle nükleer tehlike durumlarında vücutta olumsuz bir etki ortaya çıkmasını önleyen bir bileşiktir.
İyot tabletleri, radyoaktif olmayan iyot bileşikleridir. Nükleer tehlike durumlarında ortaya çıkabilecek radyoaktif bulut içerisinde yer alan radyoaktif iyotun tiroitte tutulmasını önlemek üzere, iyot tabletlerinin en kısa süre içinde alınması gereklidir. İyot tabletlerinin, vücudun diğer radyoaktif maddelere maruz kalmasını engelleyici özelliği yoktur.
NASIL KULLANILMALIDIR?
Tabletler, mümkünse aç karnına alınmamalıdır. Kolaylık sağlamak için tercih edilen bir sıvıda eritilip içilebilir. İyot tabletlerinin radyoaktiviteye maruz kalınmadan 6 saat öncesinde alınması durumunda maksimum koruma sağlanır. Radyoaktiviteye maruz kalınmasından sonraki ilk 10 saatten sonra alınması durumunda ise hiç bir etkisi olmayacaktır. Bir iyot tableti dozu ile 24 saat korunma sağlanır.
İyot tabletleri genellikle iyi tolere edilir. Sindirim bozuklukları gibi yan etkiler çok nadiren görülmekle beraber, uygulama kesildiğinde kendiliğinden geçer. Yan etkilerin uzun süre devam etmesi durumunda doktora başvurulmalıdır. Hipertiroit tedavisi görenler, iyot tabletleri aldıkları süre içinde de tedavilerine devam etmeli, ancak tehlike durumu sona erdiğinde, doktora başvurmalıdırlar. İyot tableti aldıktan sonra 1 hafta ila 3 ay içinde çarpıntı, kilo kaybı veya ishal şikayeti olanlar doktora müracaat etmelidir.
Radyoaktif tehlike durumunda, iyot tabletlerinin dağıtımı, kullanımı ve uygulama süresi konularında duyurular resmi makamlarca medya aracılığıyla yapılacaktır.
İyot tabletleri, resmi bir duyuru yapılmadıkça kesinlikle kullanılmamalıdır.
NEREDE BULUNUR?
İnsan vücudunda bulunan iyodun asıl kaynağı diyettir. İyotun besin kaynakları arasında deniz ürünleri, süt ürünleri ve iyotlu tuz dahil olmak üzere çeşitli doğal kaynaklar bulunabilir. Tahıllar, patates ve bazı ilaçlarda iyot bulunur.
İyot nelerde var, sorusunun yanıtı aşağıdaki gibi çeşitli besinlerle listelemek mümkündür:
Yosun
Özellikle deniz yosunu, doğal ve zengin bir iyot kaynağıdır ve iyot alımını artırmak için takviye olarak alınabilir.
Deniz Ürünleri
Balık, karides, diğer kabuklu deniz ürünleri, deniz yosunu gibi mükemmel iyot kaynaklarıdır. Deniz ürünlerindeki iyot içeriği, türüne ve yakalandığı yere göre değişiklik gösterebilmektedir. Deniz ortamındaki iyot seviyesi, deniz ürünlerindekine iyot seviyesine bağlıdır.
Süt Ürünleri
Süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünleri de iyi bir iyot kaynağıdır. Süt ürünlerindeki iyot içeriği, süt ürünleri üreten hayvanların diyetine ve takviyesine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Yani süt ürünlerindeki iyot içeriği, hayvan yeminin iyot içeriğinden etkilenebilir.
Özel Topraklarda Yetiştirilmiş Tahıllar
İyotun doğada temel olarak bulunduğu yerlerden biri de topraktır. Bu yüzden iyot açısından zengin, özel topraklarda yetiştirilen tahıllarda da normal tahıl ürünlerine göre iyot oranı yüksek olabilir.
İyotlu tuz
İyotlu sofra tuzu, yaygın ve kolay erişilebilen bir iyot kaynağıdır. İyotlu tuz birçok yerde yaygın bir şekilde kullanılır. Birçok ülke, toplumdaki iyot eksikliğinin önlenmesine yardımcı olmak için sofra tuzunu iyotla zenginleştirir. İyot, üretim işlemi sırasında tuza eklenir, bu da gerekli miktarda iyot elde etmenin kolay ve kullanışlı bir yolunu sağlar.
Multivitaminler
Birçok multivitamin takviyesi, bu temel mineralin yeterli miktarda alınmasını sağlamak için uygun bir miktar iyot içermeye çalışır.
Takviyeler
Hamile kadınlar veya tiroid bozukluğu olanlar gibi ilave iyota ihtiyaç duyan kişiler için özel iyot takviyeleri de mevcuttur. Diyetlerinden yeterince iyot alamayan kişiler için iyot takviyeleri, yeterli alımı sağlamanın uygun bir yolu olabilir. Bu takviyeler hap, kapsül veya sıvı damla şeklinde olabilir. Fakat takviyeler konusunda dikkatli olmak çok önemli bir husustur. Çünkü aşırı iyot alımı sağlık üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. Herhangi bir takviye diyetine başlamadan önce mutlaka bir sağlık uzmanına danışmanız gerekir.
