Elektrik kesintisi Avrupa sistemine bağlı…
Bayraktar, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde, Kabine Toplantısı’nın ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
İspanya’da başlayan ve Portekiz ve Fransa’nın belirli bölgelerini etkileyen elektrik kesintilerini değerlendiren Bakan Bayraktar, Türkiye’nin de Avrupa’nın elektrik sistemine bağlantısı olduğunu anımsattı.
Bayraktar, hala söz konusu ülkelerden olayın nedenine ilişkin net bir açıklama gelmediğini vurgulayarak, “Kabine’ye bilgi verdim. Bizde sıkıntı olmuyor ama bizi etkileyebilecek boyutta bir şey. Allah’tan biz en uçtayız.” ifadelerini kullandı.
Kesintinin ana sorumlusunun İspanya olarak görüldüğüne dikkati çeken Bayraktar, “Talep fazla olmayınca rüzgar ve güneşin aşırı üretimini yönetemediler de deniyor, Fransa’da enterkonneksiyon sistem de kendini emniyete almak için kesmiş. Böyle şeylerden bahsediliyor. Büyük sıkıntı, baya büyük çaplı bir şey.” değerlendirmesinde bulundu.
Portekiz’de Başbakanlıktan sorumlu Bakan Antonio Leitao, bugün yaptığı açıklamada, elektrik tedarikinin normale döndüğüne işaret ederek, kesintinin sürdüğü gece saatlerinde de herhangi bir güvenlik problemi yaşanmadığını söyledi.
İspanya’da da elektrik dağıtım şebekesi Red Electrica Espanola, sabah saat 07.00 itibarıyla ülkenin enerji ihtiyacının yüzde 99,95’inin karşılandığını, üretimin 25 bin 794 megavat olduğunu duyurdu.
NE OLMUŞTU?
Dün yerel saatle 12.33’te, yalnızca beş saniye içinde İspanya’da elektrik üretiminden 15 gigawatt (GW) bir anda sistemden kayboldu. Aynı saniyelerde Portekiz’in büyük bölümü ve Fransa’nın güneyinde de kesinti başladı. Hükümet kaynaklarının açıkladığına göre, bu kayıp o anda ülkede tüketilmekte olan elektriğin yüzde 60’ına denk geliyordu. Sadece bu beş saniye kaos yaratmaya yetti. Sistem çöktü.
AMELİYATLAR YARIM KALDI, ATM’LER ÇALIŞMADI
Toplu kesintiyle birlikte trenler durdu, uçuşlar iptal oldu, internet ve cep telefonu hizmetleri kesildi, trafik ışıkları ile ATM’ler çalışmadı ve bazı hastanelerde rutin ameliyatlar ertelendi, İspanyol gazete El Pais’in deyimiyle “milyonlarca kişi kaosun ortasında kaldı.
İber Yarımadası, İspanya ve Portekiz’in kara topraklarını kapsayan bölgelerde, elektrik enerjisinin tamamen kesildiği büyük ve tarihi bir elektrik kesintisi yaşadı. İspanya Ulusal Elektrik Ağı Red Electrica’nın (İspanya Ulusal Elektrik Ağı) on yıl boyunca başkanlığını yapmış olan Jorge Fabra “Bu sektörde 40 yılı aşkın süredir çalışıyorum, ama böyle bir şey hiç görmedim” diyor. Öğleden sonra bazı bölgelerde elektrik yavaş yavaş geri gelmeye başladı. Ancak hala en büyük soru işareti şu: Ne oldu? İspanya Başbakanı Pedro Sanchez dün kşam yaptığı basın toplantısında “Hiçbir ihtimali dışlamıyoruz” derken “Nedenini bilmiyoruz,” diyerek belirsizliği daha da artırdı.
İki ülkenin neredeyse tamamında elektrik kesintisi yaratacak büyüklükte bir siber saldırı düzenlemek son derece karmaşık olarak görülüyor. Birçok hedefe aynı anda müdahale etmek gerekir.
El Pais’ye konuşan siber güvenlik uzmanı Martín Vigo’ya göre, “Bu ölçekte bir kesinti çok karmaşık olurdu çünkü elektrik şebekeleri çok parçalı yapılar. Ayrıca böyle bir saldırının tespiti ve analiz edilmesi de kolay değil.”
King’s College London’dan siber güvenlik uzmanı Lukasz Olejnik de, “Enerji altyapıları çok karmaşık ve birçok zayıf noktaya sahip. Teoride ve pratikte siber saldırılar mümkündür,” diyor. Ancak “böylesine büyük ve senkronize bir saldırıyı koordine etmek son derece zordur” diye ekliyor.
SİBER SALDIRI RİSKİ ARTIYOR MU?
İspanya Ulusal Siber Güvenlik Enstitüsü (INCIBE), bir yıl önce, “endüstriyel ortamları ve kritik sistemleri etkileyen siber saldırıların büyük artış gösterdiği” konusunda uyarmıştı. Örnek olarak, 2015 yılında Ukrayna’nın Ivano-Frankvisk bölgesinde 1.5 milyon kişinin elektrik kesintisine uğramasına sebep olan BlackEnergy isimli kötü amaçlı yazılımı vermişti.
Başbakanlık Güvenlik Dairesi de son raporunda, “siber saldırıların sayısı, sıklığı, karmaşıklığı ve etkisinin arttığı” uyarısında bulunmuştu. 2023 yılında, Kriptoloji Merkezi yaklaşık 108 bin olayı, yönetmişti. Raporda, “teknik olarak giderek daha sofistike saldırganlar” ve “artan bağlantılılıkla birlikte genişleyen saldırı alanları”na dikkat çekilmişti.
Dün, İspanya ve Portekiz’i geniş çaplı etkileyen elektrik kesintileri baş göstermiş ve hayatı durma noktasına getirmişti. Geniş çaplı elektrik kesintilerinin ardından bazı bölgelere yeniden elektrik verilmeye başladı.