Son 20 yılda Türkiye’ye 262 milyar dolar yatırım yapıldı.
Türkiye’ye gelen uluslararası doğrudan yatırımlar (UDY), yalnızca cari açığın finansmanına destek olmakla kalmayıp, aynı zamanda uluslararası sermaye ile kurulan şirketlerin Türkiye’de yürüttüğü faaliyetlerle reel ekonominin gelişimine de önemli katkılar sağladı. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi tarafından hazırlanan “Türkiye UDY Stratejisi (2024-2028)” yayımlandı ve bu strateji, Türkiye’nin UDY politikasının genel çerçevesini çizerek uygulamalara rehberlik edecek.
AA muhabirinin edindiği bilgilere göre, Türkiye son 20 yılda gerçekleştirdiği reformlar, ekonomik ve siyasi istikrarı, genç ve dinamik nüfus yapısı ve jeostratejik konumu sayesinde büyük bir ivme yakaladı. Stratejiye göre, 1973-2002 döneminde sadece 15 milyar dolar yatırım alan Türkiye, 2002-2023 döneminde 262 milyar dolar yatırım çekti. Son 20 yılda, Türkiye’nin UDY’den aldığı pay yüzde 0,2’den yüzde 0,9’a yükseldi.
Bu dönemde, Türkiye’de faaliyet gösteren uluslararası sermayeli şirket sayısı 5 bin 600’den 82 bin 700’e çıktı. Ayrıca, ülkeye çekilen UDY’nin cari dengeye ortalama katkısı yüzde 40 oldu. Stratejide, son yıllarda teknoloji girişimlerine (startup) yapılan yatırımların UDY akımlarında önemli bir yer tuttuğu da belirtiliyor.
Türkiye’nin girişimcilik ekosisteminde gerekli tüm paydaşlara sahip olduğu ve genç, dinamik bir yetenek havuzuna sahip olduğu vurgulandı. Türkiye, bu güçlü girişimcilik kültürü ve reformlar sayesinde teknoloji girişimcili alanında bölgesinde ön plana çıkıyor. 2010-2020 döneminde erken aşama yatırımlarda yıllık ortalama 104 işlem üzerinden 74 milyon dolar yatırım alan Türkiye’nin girişim ekosistemi, 2021-2023 döneminde yıllık ortalama 338 işlem aracılığıyla 1,33 milyar dolarlık yatırım çekti.
Stratejide, Türkiye’de unicorn seviyesine ulaşan girişim sayısının 5, decacorn seviyesine ulaşan girişim sayısının ise 2 olduğu belirtildi. Ayrıca, uluslararası sermayeli şirketlerin 2006’daki kayıtlı istihdamı 500 bin kişi seviyelerindeyken, 2021’de 1 milyon 320 bine ulaştığı, bu şirketlerin Türkiye’deki toplam kayıtlı istihdam içindeki payının ise yüzde 7,6’dan yüzde 8,8’e yükseldiği kaydedildi.
2006-2021 döneminde, Türkiye’nin toplam ihracatının yaklaşık yüzde 31’i uluslararası sermayeli şirketler tarafından gerçekleştirildi. Bu şirketlerin ihracatı 2006’da 25 milyar dolardan, 2021’de 63 milyar dolara çıktı. İhracatın yüzde 61’i orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerden oluşurken, bu oran Türkiye ortalamasının üzerindedir.
Stratejide, UDY’lerin sadece cari açığın finansmanına değil, aynı zamanda reel ekonominin gelişimine de önemli katkılar sunduğu vurgulandı. AR-GE harcamalarına ilişkin olarak, özel sektör AR-GE harcamalarının yüzde 30,3’ünün uluslararası sermayeli şirketler tarafından yapıldığı ve bu şirketlerin yıllık ortalama 730 patent başvurusu yaptığı, AR-GE yapan uluslararası sermayeli şirket sayısının ise 6 katına çıktığı belirtildi. Ayrıca, uluslararası sermayeli şirketler toplam tedariklerinin yüzde 71,8’ini yerelden gerçekleştirdi.