Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından çevre kirliliğinin önüne geçilmesi için plastik poşet ve ambalajların kullanımının azaltılması amacıyla 2019 senesinde yürürlüğe konan ücretli poşet uygulamasında, poşet fiyatının 25 kuruştan 75 kuruşa yükseltilmesi istendi.
1 Ocak 2023 tarihi itibariyle geçerli olacak poşet fiyatlandırmasının tespiti için yılda bir kez yaptığı toplantıyı gerçekleştiren Plastik Poşet Alt Komisyonu’nda sivil toplum kuruluşları (STK) 25 kuruşun sürdürülmesini, market temsilcileri ise zam uygulanarak poşetin 75 kuruşa satılmasını talep etti. Komisyonun raporunu değerlendirecek olan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yeni ücrete dair kararını önümüzdeki günlerde duyurması bekleniyor.
25 kuruşta kalmalı
Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, alışveriş poşetlerinde uygulanan 25 kuruşluk fiyatın 2023’te de sürdürülmesini önerdiklerini belirterek, “Bu uygulamada bakanlığımız amacına ulaşıp, gereksiz kullanımın önüne geçti. Küresel enflasyon ortamında poşet fiyatında artış yapılmayıp 25 kuruşta kalması hem tüketici hem üretici için olumlu olacaktır. Zaten vatandaşın alım gücü çok yüksek değil, 25 kuruşluk fiyat da poşet israfın önüne geçilmesinde etkili oldu. Bakanlığın bu fiyattan devam edeceğini öngörüyoruz” şeklinde konuştu.
‘Poşet satma gayreti’
Eroğlu, plastik poşet kullanımının azaltılması için tüketici kadar marketlere de görev düştüğünü belirterek, “Marketler hala kasada ‘bir poşet daha alır mısınız’, diyerek poşet satma gayreti gösteriyor. Artık satılan her poşette, perakendeciler de ceplerinden 25 kuruş ekstra vereceklerinden daha dikkatli olacaklardır. Bu sene marketler de elini taşın altına koysun. Az poşet vermek onların da menfaatine olacak. Poşeti satılacak bir mal gibi görmeyecekler. Böylece çevresel anlamda da daha olumlu bir sonuç elde edilecek” dedi.
‘Maliyeti 1 lira’
Perakendeciler ise GEKAP payının yüksekliğinden şikayet ederken, Türkiye Perakendeciler Federasyonu Başkanı Ömer Düzgün de, yılbaşında poşet ücretlerinde fiyat artışı beklentileri olduğunu açıkladı. Düzgün, poşetin 25 kuruştan işlem görmesine rağmen müşterinin buna bile itiraz ettiğini belirterek, “Bir poşetin maliyeti kalitesine göre 1 liraya kadar yükseliyor, o nedenle poşet fiyatının da 1 liranın üstünde olması gerekiyor ama bunu müşteriden toplamak zor bir hadise. Bu kültürü henüz yerleştiremedik maalesef. Daha alıştıramadık müşteriyi. Bir lira olması zor ama 75 kuruş olursa iyi olur diye düşünüyoruz” dedi.
Vatandaşın evlerde kullandığı çöp poşetlerinin fiyatının yüksekliğini vurgulayan Düzgün, “Alışveriş poşetini ondan ucuza satmış oluyoruz, burada durum dengeli değil. Ayrıca manav ve ekmek reyonlarındaki poşetlerin kullanılması ise iki taraflı masraf oluyor” diye konuştu. Müşterinin kasada kullandığı poşet sayısını azaltmasına rağmen bunun hala istenilen seviyede olmadığını anlatan Düzgün, “İnsanlar çevreye duyarlı olmalı. Bu da zamanla olacak” dedi.
3.8 milyar lira tasarruf sağladı
Bakanlık rakamlarına göre, uygulamayla 4 senede, plastik poşet kaynaklı 550 bin ton plastik atığın oluşumu ve 23 bin ton sera gazı salımı önlendi. Plastik poşet kullanımındaki azalma ile Türkiye’de plastik poşet üretimi için gerekli plastik ham madde ithali de düştü ve yaklaşık 3.8 milyar TL tasarruf yapıldı.