Japonya hükümeti, Kumamoto Bölge Mahkemesi’nden gelen kritik bir karar sonucunda tazminata mahkum edildi. 1996 yılına kadar yürürlükte olan “Irk Koruma Yasası”nın mağdurlarının hükümeti dava etmesi, devlet nezdinde uzun bir sürenin ardından ilk defa tazminat ödeme kararının alınmasını beraberinde getirdi. Geçmişteki hükümetleri temsilen yapılacak ödemenin sebebi ise; çoğunluğu 60’lı yıllarda yapılan kısırlaştırma süreçleri oldu. Japon ırkının korunması amacıyla planlanan bu kısırlaştırmalar, ilk defa devlet kurumlarınca karşı yaptırım sürecini başlattı.
Kumamoto Bölge Mahkemesi’ne başvuran iki kişi, dönemin hükümetinin uyguladığı kararlar sebebiyle kısırlaştırıldıklarını belirtmiş ve yargı sürecini başlatmıştı. Mahkemenin de sunulan kanıtlar sonrasında Japonya hükümetini suçlu bulmasıyla birlikte; dava açan kişilere 22 milyon yen (3.2 milyon lira) tazminat ödenmesi kararlaştırıldı. Hükümete verilen bu cezanın ana sebebi olarak da, bir kişinin temel hak ve özgürlüklerini yasa yoluyla kısıtlaması gösterildi.
Bölge Mahkemesi Hakimi Nakatsuji Yuiçiro; gerekçeli kararda insan haklarını gözettiklerini belirtti. Hükümete yönelik açılan davada hakim heyeti başkanlığını üstlenen Yuiçiro; bir kişinin üreme hakkının ortadan kaldırılmasının insan hakları suçu olduğunu ve mutluluk arayan insanların arayışına ket vurduğunu ifade etti. Ayrıca mahkemenin gerekçeli kararında, geçmişte uygulanan Irk Koruma Yasası’na yönelik yeni yaptırımların gelmemesine dair de maddeler bulunmaktaydı. Bu maddeler arasında, kısırlaştırma ameliyatlarının meşru ve mantıklı olmadığı da açıkça dile getirildi.
Japonya’da “Irk Koruma Yasası” Süreci Nasıl Gelişti?
Japonya’da 1948 ile 1996 yılları arasında yürürlükte olan “Yuusei Hogohou” (Öjeni Kanunu) kapsamında; “adi ve aşağı tip çocukların doğumunu” engellemek istemiyle birçok engelli bireye kısırlaştırma yapıldı. Zihinsel bozukluk, ırsi hastalık, akıl hastalığı gibi problemlerden mustarip olan 25 bin Japon vatandaşı; bu kapsamda kanun zoruyla kısırlaştırıldı. Bu sürecin insanlık dışı bir uygulama olduğunun kamuoyunda gündeme gelmesi ise; yasanın yürürlüğe girmesinden 40 yıl sonra gerçekleşti.
1994 yılında engelli bir Japon kadın, Birleşmiş Milletler’in (BM) düzenlediği bir toplantıda hükümete çağrıda bulunmuş ve yasanın uygulanmasında iptal sürecinin kapılarını açmıştı. O dönem Mısır’da yapılan Nüfus ve Kalkınma Uluslararası Konferansı’nda söz alan kadın; Japonya’da yaşananların, Dünya’nın hiçbir yerinde yaşanmamasını temenni etmişti. Birleşmiş Milletler’in ön plana çıkardığı bu uygulama, 1996 yılında resmen yürürlükten kaldırıldı. Ancak yasanın mağduru olan ve temel hakları elinden alınan vatandaşlar; bu süreci yaklaşık 25 yıl sonra dava edebildi.
Japonya basınından konu hakkında gelen bilgilerde; hükümetin rıza almadan uyguladığı işlemlerin sayısının 16 bin 500 olduğu aktarıldı. Yetkililerin açıklamalarından yola çıkan Japon medyası, binlerce insanın “rızası alınmadan sterilizasyon prosedürlerine tabi tutulduğu” gerçeğini ortaya çıkardı.