İran’da yaklaşık üç haftadır protestolar sürüyor. 22 yaşındaki Mahsa Amani’nin “kıyafet kuralları” nedeniyle gözaltına alan polisler tarafından öldürülmesi; ülkenin başlıca gündemini oluşturuyor. Ahlak polisi tarafından işlenen bu suçun faillerine hiçbir işlem uygulanmazken, isimlerinin de net bir biçimde açıklanmadığı biliniyor. Konu hakkındaki yaptırımları son derece kısıtlı olan İran hükûmeti, rejimi protesto eden vatandaşların meydanlarda toplanmaması adına yoğun bir çaba gösteriyor. Bu sırada da İranlı yetkililerden farklı açıklamalar gelmekte.
Ülkenin rejim güçlerini temsil eden Devrim Muhafızları; yapılan eylemlerin rejim odaklı olması nedeniyle, göstericilere en reaktif tepkileri veren kurum oldu. Eylemcilerle fiziksel şiddet boyutuna ulaşan uygulamalar ortaya koyan Devrim Muhafızları’nın; ahlak polisliği ve şeriat adına çalışmalarını sürdüreceği bildirildi. İran Devrim Muhafızları komutan yardımcısı Ali Fadavi; eylemlerle ilgili düşüncelerini yabancı basına aktardı. Protestolarda gözaltına aldıkları göstericilerin yaş ortalamasının 15 olduğunu savunan Fadavi; bu gençlerin dış mihraklar tarafından etkilendiğini ve bu nedenle isyan ettiğini söyledi.
Fadavi’nin belirttiği görüşte, gençlerin sosyal medya ve yabancı medya etkisinde kalarak eylemlere karıştığı ifade edildi. İranlı gençlerin tükettikleri yabancı içerikler sonucunda kendilerini feda ettiğini vurgulayan Ali Fadavi; 15 yaş ortalamasındaki gençlerin rejimi yıkamayacağının altını çizdi. Mahsa Amani’nin öldürülmesi sonrasında çıkan olaylara katılanların büyük ölçüde gençler olduğu, rejim muhalifi kaynaklar tarafından da teyit edilmekte. Ancak yaş ortalamasının 15 olduğu ise kesin bir dille yalanlandı. Ali Fadavi’nin bu açıklamalarla manipülasyon yaptığı ve isyanı küçük göstermeye çalıştığı belirtildi.
İran İnsan Hakları: Güvenlik Güçleri 90 Kişiyi Öldürdü!
İran’da devlete yakın kanallardan yapılan açıklamaların tamamı, göstericilerin isyanını bastırmaya yönelik bir şekilde ilerliyor. Birçok devlet yetkilisinin sorulan sorularda verdiği yanıtlar ve gösterdikleri tepkiler; rejimin devamının yolunun karşı koymaktan geçtiğini işaret etmekte. Christiane Amanpour’un yayınını baş örtüsü takmaması sebebiyle terk eden İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve devlet yetkililerinin; rejimin devamı yönündeki eylemleri destekleyeceği ve Devrim Muhafızları’nın yetkilerini arttıracağı da konuşulan iddialar arasında. Öte yandan İran’ın dini lideri Ali Hamaney’in, bu protestoların ABD ve İsrail tarafından teşvik edildiği iddiası da ülkede çok konuşuldu.
Mahsa Amani’nin ölümü sonrasında başlayan protestolar, üç haftaya yakın bir süredir devam ediyor. “Kadın, yaşam, özgürkük” sloganlarıyla devam eden eylemlerde birçok insanın öldürüldüğü tespit edildi. İran devletine yakın kaynaklardan yapılan açıklamalarda, sayının 45 olduğu ve devlet dahlinin neredeyse hiç olmadığı belirtildi. İran’da bulunan yabancı kaynaklarda ise, sayının çok daha fazla olduğu ve giderek arttığının bilgisi verilmekte. Norveç merkezli İran İnsan Hakları derneği ise; en az 90 göstericinin hayatını kaybettiğini açıkladı.
Ülkenin tüm bölgelerinde protestoların sürdüğü bilinirken; eylemlerin başlıca noktalarının başkent Tahran ve İran’a bağlı Kürdistan eyaletinin başkenti Senendec ve Mahsa Amani’nin yaşadığı Sakkız şehirleri olduğu gözlemlendi. Göstericiler ve rejim güçlerinin anlaşma zemini aramaması ise, eylemlerin daha da büyüyeceğini göstermekte.