İngiltere, 150 yıl önce askerleri tarafından yağmalanan sante mücevherlerini Gana’ya geri verdi.
Londra’nın önde gelen müzelerinden British Museum ve Victoria ve Albert Müzesi (V&A), envanterlerinde bulunan altın ve gümüş eşyalardan oluşan 32 değerli eseri, 150 yıl önce İngiliz askerleri tarafından yağmalanmış olan bugünkü Gana sınırlarındaki Asante Krallığı’na iade etti. Bu eserler arasında altın barış çubuğu, rozet ve nişanlar gibi önemli parçalar yer alıyor. İade işlemi, geçen yıl İngiltere Kralı 3. Charles’ın taç giyme törenine katılan Asante Kralı 2. Otumfuo Osei Tutu’nun talebi üzerine gerçekleştirildi.
İade edilen eserlerin gelecek aydan itibaren Ashanti bölgesinin başkenti olan Kumasi’deki Manhyia Sarayı Müzesi’nde sergileneceği ve 2. Otumfuo Osei Tutu’nun taç giyme töreninin 25. yıl kutlamaları kapsamında halka açılacağı belirtildi. Gana Kültür Bakanlığı’nın özel danışmanı Nana Oforiatta Ayim, iade edilen eserlerin uluslarının ruhunu yansıttığını ve bu nedenle Gana halkı için önemli bir geri dönüş olduğunu vurguladı.
İngiliz müzelerinin, toplam 32 eseri iade etmesi, Gana ile kültürel bir işbirliğinin bir parçası olarak kabul edildi. Victoria ve Albert Müzesi’nin (V&A) Gana’ya gönderdiği 17 eserin, 13’ünün yağmalanarak İngilizlerin eline geçtiği ve 1874’te müze tarafından bir müzayededen satın alındığı biliniyor. British Museum’un gönderdiği 15 eserin arasında ise Asante Krallığı tarafından İngiliz diplomat Thomas Bowdich’e hediye edilen objeler ile Manhyia Sarayı’ndan yağmalanan eserler bulunuyor.
Ancak, İngiltere’deki ulusal müzelerin koleksiyonlarındaki eserleri kalıcı olarak iade etmesini yasaklayan bir yasa bulunuyor. 1963 tarihli “British Museum Kanunu”na göre, eserlerin müze koleksiyonundan çıkarılması yasaklanmış olsa da, ödünç verme yoluyla iade edilebiliyor. Bu durum, dünya genelinde birçok ülkede, İngiltere müzelerinde bulunan eserlerin getirildikleri ülkelere geri verilmesi taleplerine neden olmuştur.
Asante (Ashanti) Krallığı, 1680 ile 1896 yılları arasında batı Afrika’da hüküm süren en güçlü ve zengin krallıklardan biriydi. Altın rezervlerinin bol olduğu bölge, Batılı ülkelerin ilgisini çekmiş ve savaşlar ve yağmalamalarla karşı karşıya kalmıştır. Büyük Britanya’nın 1821 ile 1957 yılları arasında Batı Afrika kolonisi olduğu dönemde, bölgeye Büyük Britanya’nın ilgisi artmış ve sonrasında Altın Sahili adı verilen bir koloni haline gelmiştir. 1957’deki bağımsızlık sonrasında ise ülkeye Gana adı verilmiştir.
İngiltere’deki müzelerde bulunan eserlerin iade edilmesi tartışmaları, geçen yaz, British Museum’un envanterindeki bazı eserlerin bir çalışan tarafından çalınarak internette satıldığının ortaya çıkmasından sonra yoğunlaşmıştı. Bu olay, birçok ülkenin, tarihinin en büyük krizlerinden biriyle karşı karşıya olan dünya çapında ünlü müzeye “Eserlerimizi geri verin” çağrısını güçlendirdi.