Aliyev, “Rusya yolcu uçağımızı düşürdüğünü kabul etmeli” açıklamasında bulundu.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Rusya’dan geçen yıl Aralık ayında bir Azerbaycan yolcu uçağının “yanlışlıkla” düşürülmesiyle ilgili resmi bir özür ve sorumluların cezalandırılmasını talep etti. Aliyev, olayda 38 kişinin hayatını kaybettiğini hatırlatarak, Moskova’nın şimdiye kadar tatmin edici bir adım atmadığını söyledi.
Cumartesi günü Hankendi kentinde düzenlenen Global Medya Forumu kapsamında bir basın toplantısı düzenleyen Aliyev, Rusya’nın uçağın düşürülmesiyle ilgili sorumluluğu açıkça üstlenmesi gerektiğini vurguladı. Cumhurbaşkanı, “Tam olarak ne olduğunu biliyoruz ve bunu kanıtlayabiliriz. Dahası, Rus yetkililerin de ne olduğunu bildiğinden eminiz. Asıl soru şu: Sorumlu bir komşunun yapması gerekeni neden yapmadılar?” ifadelerini kullandı.
Putin özür diledi, ancak açıkça sorumluluk almadı
Olayın yaşandığı dönemde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycanlı mevkidaşı İlham Aliyev’den özür dilemiş ve yaşananları “trajik bir olay” olarak tanımlamıştı. Ancak Putin, Rus hava savunma sistemlerinin Azerbaycan Havayolları’na ait uçağı vurduğunu açıkça kabul etmekten kaçınmıştı.
Aliyev ise bu tutumun yeterli olmadığını belirterek, Rusya’nın resmi olarak olayın sorumluluğunu üstlenmesini, kazaya neden olanların cezalandırılmasını, mağdurların ailelerine tazminat ödenmesini ve düşen uçağın maddi zararının karşılanmasını istedi. “Bunlar, uluslararası hukuk ve iyi komşuluk ilişkileri çerçevesinde son derece makul ve standart beklentilerdir” dedi.
38 ölü, 29 kurtulan
Bakü’den Çeçenistan’ın başkenti Grozni’ye gitmekte olan J2-8243 sefer sayılı uçak, 2024 yılının Aralık ayında, Ukrayna’nın çeşitli kentlerine yönelik insansız hava aracı saldırıları nedeniyle rotasını değiştirerek Rus hava sahasına girmişti. Güney Rusya üzerinde uçtuğu sırada hedef alınan uçak, Kazakistan’ın Aktau kenti yakınlarında düşmüş; kazada 38 kişi hayatını kaybetmiş, 29 kişi ise kurtulmuştu.
Rusya-Azerbaycan ilişkilerinde gerginlik artıyor
Söz konusu uçak kazasının ardından Bakü-Moskova ilişkileri ciddi anlamda gerildi. Son aylarda bu gerginlik, Rusya’da yaşayan bazı Azerbaycan vatandaşlarının çeşitli suçlamalarla gözaltına alınmasıyla daha da derinleşti. Aliyev’in çıkışı, Moskova’ya yönelik artan diplomatik baskının bir parçası olarak değerlendiriliyor.
Nahçıvan koridoru yeniden gündemde
Aynı etkinlikte başka bir önemli başlık da gündeme geldi. İlham Aliyev, Azerbaycan’ın ana karası ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında, Ermenistan üzerinden geçecek bir transit koridorun açılmasını talep ettiklerini açıkladı. “Azerbaycan’dan Azerbaycan’a engelsiz bir devlet erişiminden bahsediyoruz. Bu, bir ülkenin parçaları arasındaki bağlantıdır,” diyen Aliyev, bu talebin stratejik ve egemenlik temelli olduğunu vurguladı.
Söz konusu transit güzergâh, Ermenistan’ın güneyinde yer alan Syunik vilayeti üzerinden geçerek yaklaşık 32 kilometrelik bir hattı kapsayacak. Bu koridorun açılması durumunda Azerbaycan, doğrudan Nahçıvan’a, oradan da Türkiye’ye kara yolu bağlantısı sağlayabilecek.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise 16 Temmuz’da yaptığı açıklamada, bu potansiyel ulaşım koridorunun ABD gözetiminde yönetilebileceğini belirtmişti.
Barış süreci hâlâ belirsiz
Azerbaycan ile Ermenistan arasında yaklaşık otuz yıldır devam eden çatışmalar, 2020’deki Dağlık Karabağ Savaşı’nın ardından yeniden şekillenmişti. İki ülke Mart 2025’te barış anlaşması taslağını büyük ölçüde tamamladıklarını açıklasa da, anlaşmanın ne zaman imzalanacağına dair net bir takvim hâlâ bulunmuyor.